84 lata temu zginął Stefan Artwiński. Kielczanie pamiętali o ostatnim przed wojną prezydencie miasta

W 2023 roku przypadła 84. rocznica śmierci Stefana Artwińskiego. W wydarzeniu przed grobem zamordowanego prezydenta na cmentarzu partyzanckim w Kielcach wzięli udział przedstawiciele władz miasta, władz województwa, władz centralnych, służb mundurowych oraz mieszkańcy Kielc, w tym młodzież. Prelekcję na temat Stefana Artwińskiego wygłosił doktor Paweł Wolańczyk z Muzeum Historii Kielc.

Zobacz zdjęcia

Prezydent Stefan Artwiński to przed wszystkim człowiek, który poświęcił swoje życie pracy na rzecz Kielc oraz mieszkańców miasta. Za co został uhonorowany wyborem na prezydenta Kielc. Za swój upór oraz odmowę współpracy z Niemcami zapłacił życiem. Nie wyjawił okupantom informacji, o które go pytano. Zginął za to, by mieszkańcy miasta byli bezpieczni. Jest to bezdyskusyjnie przykład dla współczesnych, jak należy opiekować się swoim samorządem i jak go rozwijać. Stefan Artwiński kochał Kielce i miał wizję, jak to miasto powinno się rozwijać. Prawdziwy autorytet

- mówił podczas uroczystości wicewojewoda świętokrzyski, Rafał Nowak.

urodził się urodził się 11 sierpnia 1863 roku. Pierwszą naukę pobierał w progimnazjum w Pińczowie, z którego został usunięty, jak sam przyznał, za spoliczkowanie rosyjskiego urzędnika. W 1881 roku udało mu się skończyć szkołę, ale w Kielcach. W kolejnych latach zdobywał doświadczenie jako farmaceuta. W 1905 roku zaangażował się w życie publiczne. Uczęszczał na zebrania Polskiej Partii Socjalistycznej, do której wstąpił w 1912 roku. 1914 rok był w jego życiu przełomowym. Wtedy też jednoznacznie opowiedział się po stronie Józefa Piłsudskiego i wsparł wkraczających do stolicy Gór Świętokrzyskich legionistów.

W momencie objęcia przez niego urzędu w kieleckim magistracie, Artwiński miał już 71 lat. Był tym samym doświadczonym politykiem. Zdobył je między innymi jako prezes okręgu kieleckiego Związku Strzeleckiego oraz stojąc na czele Rady Grodzkiej Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem.

Jego kadencja przypadła na okres, kiedy kończył się kryzys gospodarczy. Dzięki temu mógł on podejmować bardziej swobodne decyzje. W programie Artwińskiego znajdziemy informacje o brukowaniu ulic, czy rozbudowie miejskiej sieci wodociągowej. Autorskim pomysłem prezydenta Kielc było utworzenie ośrodka dla psychicznie chorych. W latach 1936 – 1939, korzystając z okresu prosperity oraz oddłużenia samorządów, doszło do budowy kolejnych szkół powszechnych oraz rozbudowy szpitala świętego Aleksandra. Przyszła jednak tragiczna jesień 1939 roku.

Po wkroczeniu Niemców Stefan Artwiński pozostał w mieście. – Większość informacji dotyczących okresu po 1939 roku pochodzi z artykułu z 1959 roku. Były one następnie wielokrotnie powielane przez historyków – powiedział doktor Paweł Wolańczyk z Muzeum Historii Kielc. Artwiński został aresztowany pod koniec października 1939 roku. Jego ciało odnaleziono kilka dni później w Wiśniówce. – Było ono przykryte cienką warstwą ziemi. Znaleziono przy nim między innymi klucze, papierosy, złoty sygnet oraz zegarek. Oznacza to, że jeśli ten areszt rzeczywiście był, trwał on bardzo krótko. Wszystkie teorie dotyczące jego śmierci pochodzą z lat 50. i 60. Trzeba podchodzić do nich z pewną rezerwą, nie są one bowiem poparte wiarygodnymi dokumentami źródłowymi – zakończył doktor Wolańczyk.

Źródło: Urząd Miasta Kielce, Świętokrzyski Urząd Wojewódzki w Kielcach