„Przemoc domowa – niebieska karta”

We wrześniu 2023 roku weszły w życie przepisy, które wprowadziły zasadnicze zmiany w zakresie walki z przemocą domową. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie została zaktualizowana, a pojęcie "przemocy w rodzinie" zastąpiono terminem "przemoc domowa". Ustawa przewiduje, że podejmowanie interwencji w środowisku odbywa się w oparciu o procedurę „Niebieskiej Karty”, a samo wszczęcie procedury, nie wymaga obecnie zgody osoby doznającej przemocy domowej, ani osoby stosującej przemoc domową.

Rozpoczęcie procedury następuje w przypadku powzięcia w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych podejrzenia stosowania przemocy wobec osób doznających przemocy domowej lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez świadka przemocy domowej poprzez wypełnienie formularza ,,Niebieska Karta''.

Rozszerzono zakres pojęciowy przemocy domowej, zgodnie z  nową definicją należy przez to rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej. W szczególności zwrócono tu uwagę na zachowania, które mogą:

• narazić tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,

• naruszyć jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,

• spowodować szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołać u tej osoby cierpienie lub krzywdę,

• ograniczyć lub pozbawić tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,

• istotnie naruszyć prywatność tej osoby lub wzbudzić u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, również za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Celem realizacji procedury „Niebieskiej Karty” jest zapewnienie bezpieczeństwa osobom doznającym przemocy domowej, przede wszystkim poprzez prowadzenie efektywnej współpracy przedstawicieli wszelkich instytucji, zobowiązanych do reagowania w przypadku wystąpienia przemocy domowej. Procedura opisana na wstępie pozwala na to, aby ujawniony lub zgłoszony fakt występowania przemocy domowej uruchomił pomoc płynącą z różnych źródeł. Oznacza to, że osoba pokrzywdzona nie musi samodzielnie poszukiwać różnych form pomocy, czy też zgłaszać się do różnych instytucji, bowiem to przedstawiciele tych instytucji zwrócą się do niej z ofertą pomocy.

Do najczęstszych form przemocy domowej zaliczamy:

• Przemoc fizyczna: bicie, szarpanie, kopanie, duszenie, popychanie, obezwładnianie i inne

• Przemoc psychiczna: izolowanie, wyzywanie, ośmieszanie, grożenie, krytykowanie, poniżanie i inne

• Przemoc seksualna: zmuszanie do obcowania płciowego, innych czynności seksualnych i inne

• Przemoc ekonomiczna: niełożenie na utrzymanie osób, wobec których istnieje taki obowiązek, niezaspokajanie potrzeb materialnych, niszczenie rzeczy osobistych, demolowanie mieszkania, wynoszenie sprzętów domowych i ich sprzedawanie i inne

• Przemoc za pomocą środków komunikacji elektronicznej: wyzywanie, straszenie, poniżanie osoby w Internecie lub przy użyciu telefonu, robienie jej zdjęcia lub rejestrowanie filmów bez jej zgody, publikowanie w Internecie lub rozsyłanie telefonem zdjęć, filmów lub tekstów, które ją obrażają lub ośmieszają i inne

• Inny rodzaj zachowań: zaniedbanie, niezaspokojenie podstawowych potrzeb biologicznych, psychicznych i innych, niszczenie rzeczy osobistych, demolowanie mieszkania, wynoszenie sprzętów domowych i ich sprzedawanie, pozostawianie bez opieki osoby, która z powodu choroby, niepełnosprawności lub wieku nie może samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb, zmuszanie do picia alkoholu, zmuszanie do zażywania środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków i inne.

Procedurę „Niebieskie Karty” może zainicjować:

• Pracownik socjalny jednostki organizacyjnej pomocy społecznej

• Funkcjonariusz Policji,

• żołnierz Żandarmerii Wojskowej,

• pracownik socjalny specjalistycznego ośrodka wsparcia dla osób doznających przemocy domowej,

• asystent rodziny,

• pracownik oświaty, do którego dotrze informacja o krzywdzeniu dziecka lub sam poweźmie takie podejrzenie – w przedszkolu, szkole, świetlicy, klubie sportowym, ośrodku wychowawczym itd.,

• pracownik ochrony zdrowia – osoba wykonująca zawód medyczny, w tym lekarz, pielęgniarka, położna, ratownik medyczny, ale także inna osoba zatrudniona w placówce świadczące usługi zdrowotne,

• przedstawiciel gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,

• pedagog, psycholog, terapeuta, będący przedstawicielem jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty, ochrony zdrowia lub organizacji pozarządowych.

Wypełniony formularz „Niebieska Karta – A”, niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni roboczych od dnia wszczęcia procedury, przekazuje się do zespołu interdyscyplinarnego. Kopię formularza pozostawia się u osoby wszczynającej procedurę. Następnie formularz niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia jego otrzymania, jest przekazywany grupie diagnostyczno-pomocowej. Pierwsze posiedzenie grupy diagnostyczno-pomocowej odbywa się niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania formularza „Niebieska Karta – A”. Grupa diagnostyczno-pomocowa, na podstawie informacji zawartych w formularzu dokonuje diagnozy sytuacji w związku z podejrzeniem stosowania przemocy domowej oraz podejmuje działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej i zatrzymania przemocy domowej albo rozstrzyga o braku zasadności podejmowania działań.

Zakończenie procedury jest uzasadnione w sytuacji ustania przemocy domowej i uzasadnionego przypuszczenia, że zaprzestano dalszego stosowania przemocy domowej lub rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań. Przez okres kolejnych 9 miesięcy grupa diagnostyczno-pomocowa prowadzi działania monitorujące, które polegają w szczególności na analizie i ocenie sytuacji osób, uczestniczących w procedurze, składaniu wizyt sprawdzających stan ich bezpieczeństwa, poradnictwie i udzielaniu wsparcia. Nie jest to zamknięty katalog dopuszczalnych działań.

WAŻNE
Prawo zabrania stosowania przemocy i krzywdzenia swoich bliskich. Jeżeli Ty lub ktoś z Twoich bliskich jest osobą doznającą przemocy domowej, nie wstydź się prosić o pomoc. Wezwij Policję, dzwoniąc na numer alarmowy 112. Prawo stoi po Twojej stronie! Masz prawo do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa z użyciem przemocy domowej do Prokuratury, Policji lub Żandarmerii Wojskowej. Możesz także zwrócić się po pomoc do podmiotów i organizacji realizujących działania na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej. Pomogą Ci:

• Ośrodki pomocy społecznej – w sprawach socjalnych, bytowych i prawnych

• Powiatowe centra pomocy rodzinie – w zakresie prawnym, socjalnym, terapeutycznym lub udzielą informacji na temat instytucji lokalnie działających w tym zakresie w Twojej miejscowości

• Ośrodki interwencji kryzysowej i Ośrodki wsparcia – zapewniając schronienie Tobie i Twoim bliskim, gdy doznajesz przemocy domowej, udzielą Ci pomocy i wsparcia w przezwyciężeniu sytuacji kryzysowej, a także opracują plan pomocy

• Specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób doznających przemocy domowej – zapewniając bezpłatne całodobowe schronienie Tobie i Twoim bliskim, gdy doznajesz przemocy domowej, oraz udzielą Ci kompleksowej, specjalistycznej pomocy w zakresie interwencyjnym, terapeutyczno-wspomagającym oraz potrzeb bytowych

• Okręgowe ośrodki i lokalne punkty działające w ramach Sieci Pomocy Pokrzywdzonym Przestępstwem – zapewniając profesjonalną, kompleksową i bezpłatną pomoc prawną, psychologiczną, psychoterapeutyczną i materialną

• Sądy opiekuńcze – w sprawach opiekuńczych i alimentacyjnych

• Placówki ochrony zdrowia – np. uzyskać zaświadczenie lekarskie o doznanych obrażeniach

• Komisje rozwiązywania problemów alkoholowych – podejmując działania wobec osoby nadużywającej alkoholu

• Punkty nieodpłatnej pomocy prawnej – w zakresie uzyskania pomocy prawnej.

Możesz zadzwonić do:

• Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia" tel. 800 12 00 02 (linia całodobowa i bezpłatna). Dyżur prawny tel. (22) 666 28 50 (linia płatna, czynna w poniedziałek i wtorek w godzinach 17.00 – 21.00) oraz tel. 800 12 00 02 (linia bezpłatna, czynna w środę w godzinach 18.00 – 22.00). Poradnia e-mailowa: [email protected]. Członkowie rodzin z problemem przemocy i problemem alkoholowym mogą skonsultować się także przez SKYPE: pogotowie.niebieska.linia ze specjalistą z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie – konsultanci posługują się językiem migowym.

• Centrum Wsparcia tel. 800 70 2222 udziela wsparcia każdej dorosłej osobie w kryzysie psychicznym. Dyżurujący 24-godzinnie psychologowie-specjaliści, gotowi wysłuchać i pomóc w różnych kryzysach sytuacyjnych, pomogą również w znalezieniu najbliższej placówki, która udzieli bezpośredniej pomocy.

• Ogólnokrajowej Linii Pomocy Pokrzywdzonym tel. +48 222 309 900 przez całą dobę można anonimowo uzyskać informacje o możliwości uzyskania pomocy, szybką poradę psychologiczną i prawną, a także umówić się na spotkanie ze specjalistami w dowolnym miejscu na terenie Polski. Możliwe są konsultacje w językach obcych oraz w języku migowym.

• Policyjny telefon zaufania dla osób doznających przemocy domowej nr 800 120 226 (linia bezpłatna przy połączeniu z telefonów stacjonarnych, czynna codziennie w godzinach od 9:30 do 15:30, od godz. 15:30 do 9:30 włączony jest automat).

Jeśli potrzebujesz bezpłatnej porady prawnej lub mediacji – taką pomoc uzyskasz w Punktach Nieodpłatnej Pomocy Prawnej oraz Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego. Lokalizacja punktów na terenie Powiatu Kieleckiego:

I. Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej prowadzony przez Stowarzyszenie Sursum Corda:

1. Urząd Miasta i Gminy w Łagowie (Łagów, Rynek 62), w poniedziałki w godz. 12.00 – 16.00 oraz od wtorku do piątku w godz. 8.00 - 12.00.

2. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Masłowie (Masłów, ul. Jana Pawła II 5), w poniedziałki i środy w godz. 11.00 – 15.00, we wtorki i czwartki w godz. 9.00 – 13.00 oraz w piątki w godz. 8.00 – 12.00.

II. Punkty nieodpłatnej pomocy prawnej prowadzone przez samorząd prawniczy:

1. Starostwo Powiatowe w Kielcach (Kielce, ul. Wrzosowa 44), od poniedziałku do piątku w godz. 7.00 – 11.00.

2. Urząd Miasta i Gminy w Chmielniku (Chmielnik, Plac Kościuszki 7), w poniedziałki w godz. 11.00 – 15.00 oraz od wtorku do piątku w godz. 9.00 – 13.00.

3. Urząd Gminy w Mniowie (Mniów, ul. Centralna 9), w poniedziałki w godz. 9.00 – 13.00, we wtorki i czwartki w godz. 11.00 – 15.00 oraz w środy i piątki w godz. 8.00 – 12.00.

4. Żłobek Samorządowy w Chęcinach (Chęciny, os. Północ 8), w poniedziałki, wtorki, czwartki i piątki w godz. 7.30 – 11.30 oraz w środy w godz. 12.00 – 16.00.

III. Punkt nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego prowadzony przez Stowarzyszenie Sursum Corda:

1. Starostwo Powiatowe w Kielcach (Kielce, ul. Wrzosowa 44), od poniedziałku do piątku w godz. 11.15 – 15.15.

2. Zespół Szkolno-Przedszkolny w Daleszycach (Daleszyce, ul. Sienkiewicza 11), od poniedziałku do piątku w godz. 8.00 – 12.00.

Kto może skorzystać z systemu nieodpłatnych świadczeń:

Z nieodpłatnej pomocy skorzystać może każda osoba fizyczna, po podpisaniu w puncie pomocy oświadczenia, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.

Od 16 maja 2020 r. z nieodpłatnych świadczeń mogą korzystać także osoby prowadzące jednoosobową
działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku (także w zakresie tejże
działalności). Warunkiem uzyskania pomocy w takim przypadku jest złożenie dodatkowego oświadczenia, że osoba prowadząca jednoosobową działalność nie zatrudniała innych osób w ciągu ostatniego roku.

Nie obowiązuje właściwość terytorialna. Każda uprawniona osoba może uzyskać pomoc prawną w dowolnym wybranym przez siebie punkcie.

Kobiecie, która jest w ciąży udzielanie pomocy prawnej odbywa się poza kolejnością.

Osobom ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie osobiście oraz
osobom doświadczającym trudności w komunikowaniu się, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się, może być udzielana nieodpłatna pomoc prawna lub świadczone nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, także poza punktem albo za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość.

Adwokat lub radca prawny może z ważnych powodów odmówić udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej, informując osobę uprawnioną o innych punktach, w których udzielana jest nieodpłatna pomoc prawna
w Powiecie Kieleckim.

Zapisu na poradę można dokonać:

Udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego odbywa się według  kolejności zgłoszeń, po uprzednim umówieniu terminu:

• pod numerem telefonu: 41 200 17 85 od poniedziałku do piątku w godz. 7:00 - 15:00,

• poprzez rezerwację wizyty on-line: https://zapisy-np.ms.gov.pl/,

• poprzez zgłoszenie na adres e-mail: [email protected].

W przypadku pytań prosimy o kontakt:

• Starostwo Powiatowe w Kielcach, tel. (41) 200 17 85, od poniedziałku do piątku w godz. 7.00 – 15.00.

• Stowarzyszenie Sursum Corda, tel. (18) 44 11 994, od poniedziałku do piątku w godz. 8.00 – 16.00.