Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Rodzaje napędów w samochodzie. Na przód, na tył, a może na obie osie?

Ryszard M. Perczak
W liczącej już ponad 140 lat historii pojazdów samobieżnych napęd jest w nich przenoszony albo tylko na koła tylne (RWD – Rear Wheel Drive), albo tylko na przednie (FWD – Front Wheel Drive) albo na koła obu osi jednocześnie (AWD – All Wheel drive).
W liczącej już ponad 140 lat historii pojazdów samobieżnych napęd jest w nich przenoszony albo tylko na koła tylne (RWD – Rear Wheel Drive), albo tylko na przednie (FWD – Front Wheel Drive) albo na koła obu osi jednocześnie (AWD – All Wheel drive). Toyota
W liczącej już ponad 140 lat historii pojazdów samobieżnych napęd jest w nich przenoszony albo tylko na koła tylne (RWD – Rear Wheel Drive), albo tylko na przednie (FWD – Front Wheel Drive) albo na koła obu osi jednocześnie (AWD – All Wheel drive). Początkowo konstruktorzy najchętniej budowali samochody tylnonapędowe. W drugiej połowie ubiegłego wieku dominował napęd kół przednich. W ostatnich latach zaczęło się to zmieniać. Tylne koła mają napędzane jeszcze przede wszystkim auta sportowe jak Porsche 718 Cayman czy 911, a także Ford Mustang i Chevrolet Corvette. Tylnonapędowa jest też Mazda MX-5. Dziś, szczególnie wśród marek popularnych dominują jeszcze modele przednionapędowe, ale coraz więcej jest także aut z napędem wszystkich kół. Jednocześnie większość samochodów z napędem elektrycznym znowu ma napęd przenoszony na koła osi tylnej.

Spis treści

Rodzaje napędów. Tylko na tylną oś

W pierwszych pojazdach, tych które wytwarzano już na większą skalę, napęd był przenoszony tylko na tylną oś. Z umieszczonego z przodu nadwozia silnika poprzez wał napędowy i mechanizm różnicowy moment obrotowy trafiał na tylne koła. Dlatego dziś takie rozwiązanie nazywa się nie tylko tylnonapędowym, ale także klasycznym. Ten rodzaj przeniesienia napędu stosowano przede wszystkim z dwóch powodów. Po pierwsze było to łatwiejsze z technicznego punktu widzenia, gdyż między silnikiem a tylną osią można było umieścić skrzynię biegów. Po drugie pozwalało to zmniejszyć różnice w rozkładzie masy przód/tył co z kolei ma znaczenie w zachowaniu się pojazdu np. w zakręcie. Dziś na palcach jednej ręki możemy policzyć modele osobowe a także dostawcze, które wciąż mają takie rozwiązanie. Tylny napęd dominuje w samochodach ciężarowych, ale już SUV-y oraz crossovery, jeśli nie mają napędu 4 x 4 są zazwyczaj przednionapędowe.

Rodzaje napędów. Nie tylko „maluch”

W Polsce najbardziej znanym autem tylnonapędowym był Fiat 126p z tym, że model ten także silnik miał z tyłu. Również „duży” Fiat miał napędzaną tylną oś, ale w tym modelu silnik już był z przodu. Dziś takie rozwiązania preferuje wciąż BMW, chociaż np. w BMW 1 czy BMW 2 Active Tourer pojawił się napęd przedni.

Samochód tylnonapędowy jest bardziej niż przednionapędowy nadsterowny, a to wymaga nieco innej techniki prowadzenia. Samochód z takim napędem kiedy nie porusza się po linii prostej potrafi „zarzucać” tyłem co jest tak pożądane w drifcie, ale na co dzień niekoniecznie. W tym miejscu trzeba podkreślić znakomite umiejętności kierowców rajdowych z lat 60. i 70. zeszłego wieku kiedy to auta wyczynowe jak np. Porsche 911 miały napęd przenoszony na tył, silniki o potężnej mocy a kierowcy nie pomagały żadne elektroniczne systemy np. utrzymania się na pasie ruchu czy kontroli trakcji.

Do zalet tylnego napędu zalicza się fakt, że obecność wału pod podwoziem i dyferencjału z tyłu pojazdu wpływa korzystnie na rozkład masy przód/tył, choć jednocześnie podnosi wagę całego samochodu. Ponadto obecność tych podzespołów pod podłogą pojazdu ogranicza przestronność kabiny i bagażnika. Po stronie wad trzeba też zapisać gorsze, w porównaniu z autem przednionapędowym zachowanie się na śliskiej nawierzchni. Niestety tylny napęd to także straty mocy.

Rodzaje napędów. Tylko na przód

Jako pierwszy produkcję wielkoseryjną aut z przednim napędem rozpoczął w latach 30. XX wieku Citroen. Do popularyzacji przedniego napędu przyczyniły się w latach 60. zeszłego stulecia sukcesy sportowe angielskich samochodów Mini Cooper. Napęd na koła przednie rozpowszechnił się od czasu, gdy konstruktorom udało się opracować relatywnie lekkie i wytrzymałe półosie, które dobrze znosiły przeciążenia i nie psuły się przy dużych prędkościach. - Należy pamiętać, że przednie koła oprócz tego, że są napędzane są także kołami skrętnymi. - mówi Jacek Sztobryn, pracujący w wielomarkowym warsztacie samochodowym. - To dodatkowo komplikuje cały mechanizm tego typu przeniesienia napędu i związane z tym ewentualne naprawy. Jednocześnie czyni całą konstrukcję samochodu prostszą, bo wszystko co dotyczy skręcania i napędu ulokowane jest w jednym miejscu.

Samochód z przednim napędem jest w pewien sposób ciągnięty, a to przydaje się na śliskiej nawierzchni, gdyż mniej doświadczonym kierowcom łatwiej go opanować. Z kolei przy napędzie tylnym, gdy pojazd jest „pchany” jazda nawet po mokrej nawierzchni może być nie lada wyzwaniem. Niedawno w Warszawie doszło do wypadku Forda Mustanga, którego kierowca na mokrej nawierzchni nacisnął hamulec przy lekko skręconych kołach. Tylny napęd spowodował, że tył samochodu „wyprzedził” przód i nie pomogły nawet elektroniczne systemy. Auto zatrzymało się na wiacie autobusowego przystanku.

Rodzaje napędów. Syrena i inne

To rozwiązanie z różnym skutkiem było zawsze obecne w kolejnych modelach Syreny, gdyż było tańsze od tylnego napędu. Niedoskonałość całej konstrukcji oraz marne materiały, z których było to w Syrenie zrobione spędzało sen z powiek ich użytkownikom a przedsiębiorczych mechaników zmuszało do poszukiwań trwalszych części od innych modeli.

Z czasem, gdy wyeliminowano jego prawie wszystkie niedoskonałości i przedni napęd zaczął pojawiać się w większości popularnych modeli osobowych. Zagościł już praktycznie również we wszystkich współczesnych modelach dostawczych.
Przedni napęd to jednak większa podsterowność w zakrętach, bardziej skomplikowana budowa przeniesienia napędu oraz mechanizmu skrętu kół i skutkująca tym ciasnota w komorze silnika. Za to korzystny jest brak ciężkiego wału i tylnego mostu. Plusy przedniego napędu to również niższe koszty produkcji oraz większa przestronność wnętrza i bagażnika.

- W przypadku dużych i mocnych silników (np. powyżej 200 KM) gwałtownym przyspieszeniom w modelach przednionapędowych może towarzyszyć nieprzyjemne odczucie "wyrywania" kierownicy z rąk. - wyjaśnia Piotr Roman, instruktor doskonalenia techniki jazdy. - Ponadto auto ma gorszy w porównaniu do napędu klasycznego w komorze silnika dostęp do elementów podczas naprawy, jak i ich większy stopień skomplikowania. Przedni napęd to również nie zawsze korzystny rozkład masy na osiach pojazdu co niekiedy skutkuje nieprzewidywalnym jego zachowaniem się np. podczas hamowania z dużej prędkości albo w poślizgu. Dobry kierowca potrafi jednak tę charakterystykę wykorzystać i np. na krętej górskiej drodze pojedzie szybciej niż ktoś inny autem z napędem na tył.

Rodzaje napędów. Na obie osie

Początek XXI wieku został zdominowany przez samochody typu SUV, które częściej niż klasyczne osobowe hatchbacki czy limuzyny oferują napęd na obie osie. Wydaje się jednak, że jeszcze kilka lat a mechaniczne przeniesienie napędu na koła obu osi przejdzie do historii. Tylko niektórzy z nas będą pamiętali, że do tego aby silnik napędzał koła nie tylko jednej osi potrzebne są wały napędowe, mechanizmy różnicowe, dyferencjały etc. W erze elektryfikacji napędów każda z osi, ba nawet każde z kół może mieć odrębny silnik elektryczny, który będzie je napędzał i żaden ciężki, zajmujący miejsce pod podwoziem wał nie jest potrzebny. O wielkości przekazywanego momentu napędowego na przód bądź tył, na lewe bądź prawe koła będzie naturalnie decydował komputer.

Rodzaje napędów. Zaczęło się ponad 100 lat temu

Pierwszy system napędu 4 x 4 opatentował w USA Robert E. Twyford już w 1898 roku. W jego rozwiązaniu napęd także na przednią oś był przenoszony dzięki dość skomplikowanemu systemowi przekładni zębatych. Jednak z uwagi na wysoki koszt produkcji jego zastosowanie miało miejsce jedynie w nielicznych pojazdach wojskowych. Zanim udało się opracować półosie aby z umieszczonego z przodu silnika napędzać również przednie koła upłynęło kilkadziesiąt lat. Napęd obu osi poprawiał jednak skuteczność poruszania się pojazdu w trudnych warunkach drogowych i dlatego najbardziej tym rozwiązaniem zainteresowane było wojsko. Na spopularyzowanie napędu wszystkich kół w samochodach cywilnych największy wpływ miała sprawność w terenie właśnie z racji posiadania napędu 4 x 4 amerykańskiego Willysa i jemu podobnych aut powstałych w czasie drugiej wojny i w pierwszych latach powojennych. Szybko okazało się, że samochód, który ma napędzane wszystkie koła przyda się nie tylko żołnierzom, ale również strażakom, policjantom, ratownikom czy leśnikom. Także prywatni użytkownicy samochodów zaczęli interesować się autami, dla których zjazd z asfaltu nie stanowił już problemu.

Dziś istnieje przynajmniej kilka rozwiązań, które przenoszą napęd na wszystkie koła. Swoje patenty mają Audi, Subaru, Mitsubishi i Toyota. Nie wszystkie dotyczą modeli terenowych bądź SUV-ów. Przy takich zaletach jak lepsza trakcja co przekłada się wraz z przyczepnością na bezpieczniejszą jazdę na śliskiej nawierzchni trzeba jednak liczyć się z tym, że wersje czteronapędowe są cięższe i bardziej skomplikowane od jednonapędowych i powoduje wyższe zużycie paliwa.

od 12 lat
Wideo

Stop agresji drogowej. Film policji ze Starogardu Gdańskiego

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Rodzaje napędów w samochodzie. Na przód, na tył, a może na obie osie? - Motofakty

Wróć na kielce.naszemiasto.pl Nasze Miasto